ਕੀਮਤ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਬਦਲਦੀ ਹੈ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੀ ਮਾਰ ਝੱਲ ਰਹੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਕੋਈ ਚੰਗੀ ਖ਼ਬਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ‘ਚ ਗੈਸ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ‘ਚ ਭਾਰੀ ਵਾਧਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਤੈਅ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਗੈਸ ਨੂੰ ਵਾਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਣ ਲਈ CNG ਅਤੇ ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਲਈ ਪਾਈਪ ਵਾਲੀ ਗੈਸ (PNG) ਵਿੱਚ ਬਦਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਗੈਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਿਜਲੀ ਅਤੇ ਖਾਦ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਜਲਦੀ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰੇਗਾ। ਇਸ ਕਦਮ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸੀਐਨਜੀ ਤੋਂ ਖਾਦ ਕੰਪਨੀਆਂ ਤੱਕ ਉਤਪਾਦਨ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣਾ ਹੈ। ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਘਰੇਲੂ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਗੈਸ ਲਈ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਦੋ ਫਾਰਮੂਲੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਤੇਲ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ (ONGC) ਅਤੇ ਆਇਲ ਇੰਡੀਆ ਲਿਮਟਿਡ (OIL) ਵਰਗੀਆਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਉਤਪੰਨ ਗੈਸ ਲਈ ਭੁਗਤਾਨ ਫਾਰਮੂਲਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਸਰਾ ਨਵੇਂ ਡੂੰਘੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਗੈਸ ਲਈ ਭੁਗਤਾਨ ਫਾਰਮੂਲਾ ਹੈ। ਯੂਕਰੇਨ ‘ਤੇ ਰੂਸ ਦੇ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗਲੋਬਲ ਊਰਜਾ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਛਾਲ ਨੇ ਸਥਾਨਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਗੈਸ ਦੀਆਂ ਦਰਾਂ ਨੂੰ ਰਿਕਾਰਡ ਉੱਚਾਈ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪੁਰਾਣੇ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਗੈਸ ਲਈ US$8.57 ਪ੍ਰਤੀ ਮਿਲੀਅਨ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਥਰਮਲ ਯੂਨਿਟ (MMBtu) ਅਤੇ ਔਖੇ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਗੈਸ ਲਈ $12.46 ਪ੍ਰਤੀ MMBtu ਤੈਅ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਦਰਾਂ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਸੋਧੀਆਂ ਜਾਣੀਆਂ ਹਨ। ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਦੋ ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੌਜੂਦਾ ਫਾਰਮੂਲੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਪੁਰਾਣੇ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਗੈਸ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ $ 10.7 ਪ੍ਰਤੀ ਐਮਐਮਬੀਟੀਯੂ ਤੱਕ ਵਧ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਖੇਤਰ ਗੈਸ ਦੀ ਕੀਮਤ ‘ਚ ਮਾਮੂਲੀ ਬਦਲਾਅ ਹੋਵੇਗਾ। ਗੈਸ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਆਖਰੀ ਸੋਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੀਐਨਜੀ ਅਤੇ ਪੀਐਨਜੀ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ 70 ਫੀਸਦੀ ਤੱਕ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜੇਕਰ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਦਰਾਂ ‘ਚ ਸੋਧ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਹੋਰ ਵਧੇਗੀ। ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਗੈਸ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਦੇ ਸੰਸ਼ੋਧਨ ‘ਤੇ ਕਿਰੀਟ ਪਾਰਿਖ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ‘ਚ ਇਕ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਸਥਾਨਕ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਗੈਸ ਆਧਾਰਿਤ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਣੇ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਸਮੇਂ ਲਈ ਗੈਸ ਦੀ ਕੀਮਤ ਮੌਜੂਦਾ ਬ੍ਰੈਂਟ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੀ ਕੀਮਤ ਦੇ 10 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੱਕ ਬਦਲਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਇਹ ਗੈਸ ਸਰਪਲੱਸ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ $4 ਪ੍ਰਤੀ ਯੂਨਿਟ ਦੀ ਫਲੋਰ ਕੀਮਤ ਅਤੇ $6.50 ਪ੍ਰਤੀ ਐਮਐਮਬੀਟੀਯੂ ਦੀ ਸੀਮਾ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੋਵੇਗਾ, ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ। ਮੌਜੂਦਾ ਬ੍ਰੈਂਟ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੀ ਕੀਮਤ 75 ਡਾਲਰ ਪ੍ਰਤੀ ਬੈਰਲ ਹੈ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਗੈਸ ਦੀ ਕੀਮਤ $7.5 ਪ੍ਰਤੀ mmBtu ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਸੀਮਾ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਬਾਲਣ ਦੀ ਕੀਮਤ ਸਿਰਫ $6.5 ਹੋਵੇਗੀ। ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ ਫਾਰਮੂਲੇ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਬਦਲਾਅ ਨਾ ਕਰਨ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।